G7 અને યુરોપનો રશિયા પર નવો સકંજો: ક્રૂડ ઓઇલ માટે દરિયાઈ માર્ગ સંપૂર્ણ બ્લોક કરવાની તૈયારી!

🚢 વૉશિંગ્ટન/બ્રસેલ્સ: યુક્રેન પરના હુમલાને લઈને રશિયાને આર્થિક રીતે પછાડવાના પ્રયાસમાં, યુરોપિયન સંઘ (EU) અને G7 દેશો (અમેરિકા, બ્રિટન, કેનેડા, ફ્રાન્સ, જર્મની, ઈટાલી અને જાપાન) રશિયન ક્રૂડ ઓઇલના દરિયાઈ પરિવહન પર સંપૂર્ણ પ્રતિબંધ લગાવવાનું વિચારી રહ્યા છે. રોયટર્સના અહેવાલ મુજબ, આ કડક પગલું વર્તમાન $60 પ્રતિ બેરલની પ્રાઇસ કેપ સિસ્ટમને સમાપ્ત કરી દેશે.

🛑 રશિયા વિરુદ્ધ આ કેવી કાર્યવાહીની તૈયારી છે?

આ નવો પ્રતિબંધ રશિયાના ક્રૂડ ઓઇલ નિકાસના મુખ્ય આધારસ્તંભ પર સીધો પ્રહાર કરશે:

• પશ્ચિમી જહાજો પર પ્રતિબંધ: રશિયાનું લગભગ એક તૃતીયાંશ ક્રૂડ ઓઇલ પશ્ચિમી દેશોના જહાજો દ્વારા નિકાસ થાય છે, જે મુખ્યત્વે ભારત અને ચીન જેવા દેશોમાં સપ્લાય કરવામાં આવે છે. આ પ્રતિબંધ લાગુ થતાં, આ જહાજો રશિયન તેલનું પરિવહન નહીં કરી શકે.
• વીમા સેવાઓનો અંત: રશિયા હવે ઓઇલ નિકાસ માટે પશ્ચિમી દેશોની વીમા કંપનીઓ (જે વિશ્વના દરિયાઈ વીમા બજાર પર પ્રભુત્વ ધરાવે છે) સાથે કરાર કરી શકશે નહીં.
• નિર્ણય ટ્રમ્પના હાથમાં: આ મુદ્દે અંતિમ નિર્ણય અમેરિકાના પ્રમુખ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ દ્વારા લેવામાં આવશે, જેઓ યુક્રેન-રશિયા સંઘર્ષને સમાપ્ત કરવા માટે મધ્યસ્થીના પ્રયાસ કરી રહ્યા છે.

🛢️ ‘શેડો ટેન્કર’ની મજબૂરી

વર્તમાન આંકડાઓ અનુસાર, રશિયાની કુલ ઓઇલ નિકાસમાં લગભગ 38% હિસ્સો હજુ પણ G7, યુરોપ અને ઓસ્ટ્રેલિયાના ટેન્કરોનો છે. નવા પ્રતિબંધો લાગુ થતાં, રશિયાએ ફરજિયાતપણે તેના ‘શેડો ટેન્કર્સ’ અથવા ‘શેડો ફ્લીટ’ પર વધુ નિર્ભર રહેવું પડશે.

• શેડો ફ્લીટ શું છે? આ ગુપ્ત જહાજો હોય છે, જે કોઈ નિયમ કે પશ્ચિમી વીમા વિના ગુપ્ત રીતે ઓઇલની નિકાસ કરે છે. આ જહાજોની માલિકી અને વીમાની વિગતો ઘણીવાર અસ્પષ્ટ હોય છે, અને તેનો ઉપયોગ ઈરાન તથા વેનેઝુએલા જેવા પ્રતિબંધિત દેશો પણ કરે છે.
• રશિયાની તાકાત: સૂત્રો અનુસાર, રશિયા પાસે આવા 1,423 જહાજોનું મોટું ‘શેડો ફ્લીટ’ છે. જોકે, આ ટેન્કરો અત્યારે પણ રશિયાના કુલ ઓઇલ નિકાસનો 44% હિસ્સો સંભાળે છે.

નવો પ્રતિબંધ 38% હિસ્સો છીનવી લેશે, જેનાથી રશિયાની નિકાસ ક્ષમતા પર મોટો ઝટકો લાગી શકે છે.

🇮🇳 ભારત પર શું અસર થશે?

ભારત રશિયન ક્રૂડ ઓઇલના સૌથી મોટા ખરીદદારોમાંનો એક છે.

• પુતિનનું આશ્વાસન: રશિયાના પ્રમુખ વ્લાદિમીર પુતિને હાલમાં જ ભારત પ્રવાસ દરમિયાન ખાતરી આપી હતી કે રશિયા કોઈ પણ અડચણ વિના ભારતને ઓઇલ આપતું રહેશે.
• સંભવિત અસર: જો G7 અને યુરોપિયન યુનિયન દ્વારા આ સંપૂર્ણ પ્રતિબંધ લાગુ કરવામાં આવે તો, ભારત આવતા ઓઇલના જથ્થા પર બે રીતે અસર થઈ શકે છે:
• શિપિંગની મુશ્કેલી: ભારતીય રિફાઇનરીઓ માટે રશિયાથી ઓઇલ લાવવા માટે પશ્ચિમી વીમો અને જહાજોનો ઉપયોગ કરવો મુશ્કેલ બની જશે.
• ઊર્જા સુરક્ષા: ભારતીય કંપનીઓએ વૈકલ્પિક રીતે પ્રતિબંધિત ન હોય તેવા રશિયન સપ્લાયર્સ, મધ્યસ્થીઓ અથવા અન્ય દેશો (જેમ કે મધ્ય પૂર્વ) પાસેથી ઓઇલ ખરીદવાની દિશામાં વળવું પડશે.

તાજેતરમાં, અમેરિકન પ્રતિબંધોને પગલે કેટલીક ભારતીય રિફાઇનરીઓએ રશિયન તેલની આયાતમાં ઘટાડો કર્યો છે, જે દર્શાવે છે કે આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રતિબંધોની અસર ભારતીય બજાર પર પડી શકે છે.