1000થી પણ વધુ AQI નોંધાયો, જે “અત્યંત જોખમી” (Severe+) સ્તર ગણાય છે. જે બાળકો, વૃદ્ધો અને શ્વસન દર્દીઓ માટે વિશેષ સાવચેતી રાખવી જરૂરી છે.
- સરેરાશ AQI: 300 થી વધુ, જે “ખૂબ જ ખરાબ” (Very Poor) કેટેગરીમાં આવે છે.
- રાત્રે મોડી સુધી ફોડાયેલા ફટાકડા, વાહન વ્યવહાર, ધૂળ અને હવામાનમાં સ્થિરતા (low windspeed).
- આંખમાં ચળકાટ, શ્વાસની તકલીફ, અસ્થીમા અને હૃદયરોગના દર્દીઓ માટે જોખમમાં વધારો.
અમદાવાદ શહેરમાં દિવાળીના તહેવારની ઉજવણી બાદ જાણે પ્રદૂષણની ગાઢ ચાદરમાં લપેટાઈ ગયું. સોમવારે રાત્રે સરકારી નિયમોને નેવે મૂકીને મોડી રાત સુધી ફોડવામાં આવેલા ફટાકડાના કારણે શહેરની હવા ઝેરી બની ગઈ હતી. 20 ઓક્ટોબરની રાત્રે શહેરનો સરેરાશ એર ક્વોલિટી ઇન્ડેક્સ (AQI) 300ને પાર કરી ‘ખૂબ જ ખરાબ’ શ્રેણીમાં પહોંચી ગયો હતો, જ્યારે થલતેજ જેવા વિસ્તારમાં તો AQI 1000થી વધુના અત્યંત જોખમી સ્તરે પહોંચતા ચિંતાનો માહોલ સર્જાયો છે.
ગુજરાત સરકારે રાત્રે 8થી 10 વાગ્યા સુધી જ ફટાકડા ફોડવાની માર્ગદર્શિકા બહાર પાડી હતી, પરંતુ શહેરના મોટાભાગના વિસ્તારોમાં મોડી રાત સુધી આતશબાજી ચાલુ રહી હતી. પરિણામે, હવામાં PM2.5 અને PM10 જેવા ઝેરી રજકણોનું પ્રમાણ ભયજનક સ્તરે વધી ગયું હતું. aqi.in વેબસાઈટ મુજબ, ચાંદખેડા, બોપલ, શીલજ, નારોલ અને સાયન્સ સિટી જેવા વિસ્તારોમાં AQI 350થી 500ની વચ્ચે ‘ગંભીર’ શ્રેણીમાં નોંધાયો હતો. દિવાળીની સવાર ધુમ્મસભરી રહી અને હવામાં ગનપાઉડરની તીવ્ર ગંધ અનુભવાઈ, જેના કારણે લોકોને શ્વાસ લેવામાં તકલીફ અને આંખોમાં બળતરા જેવી સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડ્યો. જ્યારે એક સમયે નારોલ જેવા વિસ્તારમાં AQI 850 થી ઉપર નોંધાયો હતો.
ઘટના અંગે નિષ્ણાતોએ જણાવ્યું કે, “આટલું ઊંચું AQI લેવલ, ખાસ કરીને PM2.5નું વધેલું પ્રમાણ, ફેફસાં માટે અત્યંત હાનિકારક છે. તેનાથી અસ્થમાના દર્દીઓને ગંભીર હુમલા આવી શકે છે અને સામાન્ય વ્યક્તિને પણ શ્વાસનળીમાં બળતરા અને લાંબા ગાળે ફેફસાનું કેન્સર થવાનું જોખમ રહે છે.” તેમણે ખાસ કરીને બાળકો, વૃદ્ધો અને શ્વસનતંત્રની બીમારી ધરાવતા લોકોને આગામી બે-ત્રણ દિવસ ઘરની બહાર નીકળવાનું ટાળવા અને માસ્ક પહેરવાની સલાહ આપી છે.
AMC દ્વારા પ્રદૂષણ ઘટાડવા માટે મુખ્ય માર્ગો પર પાણીનો છંટકાવ અને એન્ટી-સ્મોગ ગનનો ઉપયોગ શરૂ કરવામાં આવ્યો છે. ગયા વર્ષની સરખામણીમાં આ વર્ષે દિવાળી પર પ્રદૂષણનું સ્તર લગભગ 20% વધુ નોંધાયું છે. સામાન્ય દિવસોમાં અમદાવાદનો AQI 100ની નીચે રહે છે, જેની સરખામણીમાં આ વધારો અત્યંત ચિંતાજનક છે.
જ્યારે AQI હવાની ગુણવત્તા માપવાનો એક માપદંડ છે. તેની રેન્જ 0થી 500 વચ્ચે હોય છે. 0-100 સારો, 101-200 સાધારણ, 201-300 ખરાબ, 301-400 ખૂબ જ ખરાબ અને 401-500 અત્યંત ગંભીર માનવામાં આવે છે. આ ઇન્ડેક્સ નાગરિકોને હવાની ગુણવત્તા વિશે સાવચેત કરવામાં મદદ કરે છે.
